gramatika: lexikoa [165 resultados]
Dokumentua | Zatia | Otros temas del fragmento | Sumario |
I-013 | A05 | gramatika: aditzak - aspektua | Jarri platerak, ekar iezazkidazu behiak, jorratu tipulak, erein itzazu porru batzuk, biharamun, etsitu, sua, gatza, mahatsa, saltsa, intxaurra, txekorra, zintzarria, zintzurra, txerria, zutik, txoria, txakurra, aharia, denbora, ez daukat deus ere, aberatsa, atera, zer esan du horrek?, nik badaukat zerbait, ni joan nintzen, nik jan nuen, beraiek jan zuten, berak zenbait gauza dakartza, gizonek mahaia prestatzen dute, ulertu duzu?, jakingo dugu, bihar joango naiz, egia esango dugu, turroia jango dut, oso ona izango naiz, ardoa edango dut, eserita egongo naiz, eguzkia, jan genuen, eduki, dirua eduki, egunero, egosi, edozein mutil, ikasten, ezagutu, eguerdia, eguraldi ona, eguraldi txarra, eguberrietan, ezpela, porruak, pikorra, gorputza, gurutzea, argia piztu, begiratu, beste batek egingo du, etxe bat, gauza bat, erregela batzuk, goazen etxe batera, edaten, erakusten, eraman, eguzki, egon da, iratzarri, deus, iaz, |
I-013 | B01 | Aizkora, oilaloka, bederatzi, bi, ni naiz, eulia, euskara, ahuntza, zer itxura!, hurritza, txekorra, hemendik doa errepidea, etor zaitez, aita etorri da, zer ordu da?, soberan daukat, esnea, arrosarioa, arraza, kea, kendu, kalera irten, maitea, astoa, ardoa, mokoa, etxe honek leiho asko ditu, ahatea, mehea dago, behean dago, lehen Eltzaburun bizi ginen, mingaina, lapurtu, ohola, etxe guztian begiratu dut, Zubieta, eskuak, buruak, begia, belarria, begiak, belarriak, leuna. | |
I-017 | A07 | Bildotsa, axuria, umerria; aketza, ordotsa; zerrautsa, enborra, buztana, lasterka, "anpeloxa"(añimarroan, kuriketan, truntxun, izkutatu (ortzi), ehortzi. | |
I-017 | B01 | "Jito-arrosak", goilara, sardexka, zalia, laratza, eltzondokoak, kistea, orezta, zaindu, aztakatu, soinekoa (zarratako). | |
I-017 | B03 | euskara: euskalki desberdinak | Joan zaitez aurrera, bidali, aurrea, atzea. Euskara desberdina hitz egiteagatik barre egiten zieten. |
I-018 | B02 | Atsotitza, enborra, buztana, hezurra, txungurra, zarata, zaindu, galtzerdiak, makurtu, udazkena, añimarro, zilarra, burnia, uztaila, uda, pikua, neurtu, erlojua, odeia, etxea, luzea, semea, haizea, fedea, jendea, urtea. | |
I-019a | A01 | Errokan saiatzen ari dira. (00.55") Axuria, soroa, "ultzia", sega, "txinguria", galparra, tripako mina, mailua, txirrindula. | |
I-019c | B01 | Aste Santua, Garizuma, neurtu, arrazoi duzu, uda, apirila, asteartea, odeia, usin egin, baba, zilarra, igandea, maiatza, titare, ortzi, zaindu, atseden hartu, gosaria, hamaiketakoa, hil zen. | |
I-019c | B03 | "Magraren hezurra", txungur, txekorra, zarata, iragazi, kiriketan, goilara, urrundu, ez zaitez zelaira joan. | |
I-020 | A05 | gramatika: plurala - gramatika: inesibo | Urteak, asteak, jendeak, ogiak, argia, argiak, gariak, belarriak. Ahoan, leihoan, soroan, eskuan, buruan, larruan. Txoko, iratzea, maizterra. |
I-021 | A03 | Osaba, izeba, aitabitxi, enborra, galtzerdiak, zaldiaren buztana nola esaten duten galdetzen die. | |
I-021 | A05 | Aranak, zaindu, barre egin, irribarrea, sukaldea, lautada, txerritokia, erleak, erlauntza, ziztatu, makurtu, bildotsa, gose asko daukat, leiho asko, abereentzako makila, aurpegia, haizea, ipar haizea, hego haizea, zimiko, zaunka, txaketa, alderantziz, bekainak, bidali (haurrak eskolara), bero handia, kiskali, urdaia, lukainka, txistorra, terterra (txistorraren antzekoa, egosia jateko), koipea, bi lore, batetik bostera, bi lagun, eraztuna, azeria, sugea, sugandila. | |
I-021 | B02 | nekazaritza: belarrak | Belarretan lan egiten zutenean, dena eskuz egin behar zuten. "Samatsa" (maindirerik gabeko gurdi karga) kargatzen zuten eta bestea maindireetan garraiatzen zen. Etxean sabaian gordetzen zuten. Sabaia eta zorua nola esaten duten. Patata, artoa, erremolatxa eta garia ere bazeuden. (06.27") Beste emakume berri baten sarrera, Etxarri-Aranazkoa hau. Bertako ezagunei buruz aritzen dira. |
I-021 | B06 | gramatika: sintaxia - gramatika: aditzak | Zenbait gauza nola esango lituzketen galdetzen die: Eskerrak orduan etorri zela, eskerrak lana aurkitu zuela, nik denbora dut nire senarrak egingo baitu dena etxean eta, bera abisatu ez izanagatik penaz geunden, egia esan izanagatik pozik zegoen, etxera bueltatu ez izanak penatu zion, hori egin zuelako penaturik zegoen, jaten eman ez zidatenez etxera joan nintzen, oso gutxi jaten duelako dago horren argala, ardiak falta zaizkio, jubilatzeko hiru urte falta zitzaizkion, haur txikia, sarraila, behiak ikustera joan naiz, ardo edatera joan zen, nahiz eta egunkaria ez irakurri denetaz enteratzen naiz, nahiz eta diru askorik ez duen pozik bizi da, nahiz eta ezer gutxi jaten duen oso lodi dago, guk egin dezakegu hori, zuei ardoa gustatzen zaizue, nire bilobek maite naute, hemen gaude, hauek dena dakite, dirua dute patrikan, ni gizona/emakumea naiz (hiketan), haiek doaz, nik dakart, nik daramat, ogia gustatzen zitzaidan, gu Ultzamakoak gara, ni etxera joan naiteke, hura etxera joan daiteke, haiek etxera joan daitezke, emadazu ogia, joan zaitezte kalera. |
I-021 | B08 | Ugazanai, ugazaita eta sehaska nola esaten duten galdetzen die. | |
I-022a | A01 | gramatika: izenordainak | Sarrera: nongoak eta zenbat diren esaten dute: sei Ultzamakoak eta beste zenbait Basaburukoak. (01.41") Nik neuk egingo dut hori, zuk zeuk, berak, guk geuk, zuek, beraiek, hau niretzat da, maisu bezala daukagu hemen, zorotzat hartzen dute, hodeiak, gosaria, hiru urteko, bi urteko eta urtea baino gazteago diren ardiak (eta bere hortzak), zerrautsa, ordotsa, atsotitza, kurkubita, haltsarrak, ilarra, okila. |
I-022a | A03 | Nola esaten dute: ehortzi, ezkutatu (altxatu), altxatu, orkatila, gizena, jostorratzik txikiena, suarentzat egurra, lantzen ez den lurra, ogitartekoa, iragazi. | |
I-028 | A01 | Nola esaten dute: euria, eulia, neurtu, leuna. | |
I-028 | A04 | Batzuek eta besteek nola esaten duten haragia, kafea, telefonoa. | |
I-028 | B01 | elikadura: esnekiak - abeltzantza: ardiak | Zenbait hitzen esanahi eta azalpena: rekesoia (mamiaren esanahiez), zirikot (rekesoia egin eta gero gelditzen den ura), gatzura, burniarria. Ez zaie ardiak jezterik tokatu. Ameriketan ez dira ardiak jezten. Ardi motak. Urtean bi ume dituen ardiak ez du esnerik ematen. Holandako ardiak. Ahuntzaie (cabrero), artzaiko, primalak (urtekoak) hitzak. |
I-029 | A01 | Gizonkia, emaztekia, herenegun, etzi, etzidamu, begiratu, entzun, txoloma, arra, "txabotxa" (belar zabal bat), armairua. Amarekin noa, esnea, diru gehiegi daukat, ez dut batere dirudik, habia. Jaiak, baserria, errentan. | |
I-029 | A03 | Karobi, karea, sabaia, teila, arbela, tximinia, zutabea, solibak. | |
I-029 | A05 | Ongarria, sarde. Lan tresnak erosi egiten zituzten. Pilatu, maindireak, poleaz igo, martxo-garia, oloa, garagarra, ongarria bota, gari-buruak. | |
I-029 | B04 | Elurrak lehertu du, pertsona fardela. Fraideak (eusgarria), sega, gakoa. Lausoa egin du, lezia (elur pilaketa), "litsusi" (landarea), marrubia, "maltza" (fardela), marmarrean, "mihiondoko" (idien begietako gaitz bat), mingarratz (landarea), "kereja" | |
I-029 | B07 | Kerekak edo kerejak, gerrena. | |
I-029 | B09 | landareak - animaliak: txoriak | "Quitameriendas" landarea, kixkortu, zuinak. Txoriak: Kapelaitza, kalforro, ugatza, pirripoa, txarra. Landareak: Erua, otsalarra. |
I-030 | A06 | landareak - animaliak: txoriak | Perraila. Zozoa, biligarroa, apeztxoriak edo buztanikara, belatz, zapelatza, "kabri", belea, saguzarra, hontza, enara, txirri. Arrosa, astamenda. |
I-030 | A08 | Zozoa, eperra, tortola. Aharia, zikiroa, akerra. Gordantxa (sagardoa egiteko sagarra), botil-sagarra, "burruzkil" (gauzen gela), kaloi (ardi ume txikia), laztabin, azerien bodak | |
I-030 | A09 | Eskinosoa. Pilota joko desberdinak. Kardu-ziza, zikotea, zirrikiatuta, "xartesa" (zuhaitzen gaixotasuna), "berrubia" (gariaren gaixotasuna), ukuilua, maingu egon, zabua, txirrimist. | |
I-030 | B01 | "Mandotxipinak" ("txopinak" (eihera (lekura), "ezterria"(aida (segi), ezti (atze). | |
I-031 | A02 | Igaraba (Uheza), muturkatu, sagar motela, mailarra, serora (mandarresa), masusta, haize gorria (ipar-haize zakarra), krisketa. | |
I-031 | B02 | animaliak: txoriak | Zozoa, erregetxo, okila, arranoa, txolarrea, lertxuna, karnaba, eperra, txorimaloa. Sugea, sugandila, muskerra, zapoa, igela, zapaburua, izainak. |
I-031 | B03 | animaliak | Sugea, sugandila, muskerra, zapoa, igela, zapaburua, izainak, "perros de Dios"(Janinkoaren txakurrak)(zizareak, barea. |
I-031 | B04 | animaliak: arrainak | Amuarraina, karramarroa, aingirak, salmoia, barbo, mandrila. |
I-031 | B05 | animaliak: intsektuak | Eulia, euli beltza, euli burrunbea, mandeuliak, ezpata euliak, erlea, erlaztina, katalingorri, matxin salto, kilkerra, kakalardoa, pinpilinpausa (Jainkoen oiloa), beldarra, ipurtargi, txinaurria, labezomorro, tximitxa, arkakusoa, zorria, bartza, ipurtsarde, barrazkiloa, armiarma, armiarma sarea, sitsa. |
I-031 | B06 | animaliak: arrainak | Sardina, ostra, txirla, olagarroa, txibia, bakailaoa, antxoa, atuna. |
I-032 | A11 | animaliak: txoriak | Biligarroa, araba-zozo pikorta. |
I-032 | A03 | zuhaitza - fruitua - ogibideak: egurgilea, tresnak | Sustraiak, enborra, lizarra, pagatxa (pagoaren fruitua), makala, pagoa, haritza, intxaurrondoa, gaztainondoa. Egurgilea, aizkora, zerra, zerrote, "arpana" (bi gizonek erabiltzeko zerra), habea, soliba, azala, adabegia, kardaia: hauekin pizten zuten tabakoa. Masusta, marrubi, aranbelosak(gorostiak, ipuru, suge-belar, ezpela, mizpira, geriza, mihura, irasagar. |
I-032 | A04 | nekazaritza: barazkiak | Hazitokia, ilarra, txitxirioa (jaietako janaria), dilistak. Aletu. Babak, perrexil, tipula, porruak, baratxuria, baratxuri-burua, zerba, borraja, arbia, erremolatxa, aza, azaburua, azalore. |
I-032 | A05 | landareak | Kamamila, txikoria-belar, eguzki-lorea, iratzea, mitxoleta, iraka, goroldioa. Onddoak, urrezizak, zizauriak, gibelurdina, |
I-032 | A06 | elikadura: perretxikoak | Onddoak, urrezizak, zizauriak, gibelurdina. |
I-032 | A07 | gramatika: adjetiboak | Pozoia, begi-ninia, pertsona altua, baxua, argala, lodia, begibakarra. |
I-032 | A09 | gorputza: atalak | Ilehori, ilegorri, beltzarana, burusoila, kopeta, muina, kokotxa, masailezurra, lepoa, garondoa, bizkarra, sorbalda, konkorra. |
I-033a | A02 | Bost, esan, andrea, pagoa, pakea, lizarra, bihar, bihar euria egingo du, festak, diru gutxi dut, aitona, amona. | |
I-033a | A05 | gramatika: fonetika - gramatika: erakusleak - gramatika: decklinabidea | Begia, soroa, begiak, eskua, eskuina, ezkerra, eskuak, burua, buruak, ardia, ardiak, atea, ateak, andrea, andreak, ikusi, moztu, ebaki, etorri, ijitoak, eman, eraman, ezagutu, sugea, sugandila, zapoa, igela, muskerra, esnea. Niretzat, zuretzat, herri hauek oso politak dira, gizon hauek egin dute lana, emakume hauek egin dute lana, etxe hauetan jende asko bizi da. Asko, aurrea, atzea, nik hau eddango dut. |
I-033a | A09 | Asko gustatzen zitzaidan dantzatzea, nire andreak esne baso bat eman dit. Irabazi, etxea, autoa, sukaldea, ukuilua, gora, behera, jetzi, odeiak, tximista. | |
I-034 | A04 | denetarik | Gibela eta aitzin eta atze eta aurre non esaten duten. |
I-034 | A05 | gramatika: fonetika | "Xagosa" (belarra), "xartasa"( landareen gaixotasuna), "xatukak"("xustapurrak" (ezpalak), zulatu, bidexka, zilborra, txerria, txakurra, txoria, begiratu, gure aita. Horiek badakite egia, horiek bazekiten egia, gaur goizean hil da, irrintzia. |
I-034 | B10 | Ur bedeinkatua, apezpikua, sermoia, kanpaiak jo, elizmutil, sakristaua, mandarresa. | |
I-034 | B06 | Asko, eta azkar erabiltzen badira ere, aunitz erabiltzen da maizenik. Emaztegaia, biloba, biloba, "hijo natural", ezkongabeko ama, aitaren antzekoa, ezkongaiak izan, bereizturik egon, alarguna, alarguntsa, Ama Birjina, Jainkoa, otoitz egin, infernua, zerua, purgatorioa, Deabrua, sorginkeria, elizpea. | |
I-037 | A01 | Ahuleria, atzekoz aurrera, ilunezkila, argiezkila, "alkabelarra", argala,"asnaia", azkonarra, barrendegia, biligarroa, bestondoa, bizkiak, bizizale, ilargi berria, ilargi zaharra, gantza, danda, lapurreta, hegala, ezkila-mihia, aska, ibiltari, iruditu, kamaina, irribarre, irrintzia, irristatu, irristagarria, erratza, buztana, isatsa, lurrikara, "irelarrea"(azkarra, izualdia, solas alferrak, ihia, "ilupe", iratze metak, senide, jangalea, jakitatea, jolasa, haserre, kerrena, matxinsaltoa, katagorria, larratza, lapatina," neska akaina", eskalapoiak, zikinkeria, larru-ontzailea, lopidea, leher eginda egon, lo moker(lixiba, linje, intsektuak, kexuka, marmarka, marroa, mahaiburuan, besomotza, mazela, mauka motzean edo hutsean, garrasika, martusia, herren, malatsa, zimitza, marimutiko, minbresa, hitz motela, elur -bisutsa, mokokan egon, lainoa, belar mukurua, negartia, nardatsua, nastaila, lastaira, "naskuria", nekazaritza, begiko ninia, orakundea, horitze, botaka, oinatzak, hozkia, enborra, txinparta, "pinpirrindu"(ahohandi, "pipia", txizagaleak nago, pizurrina, putruna, puxenta, muskerra, sugandila, trikua, subilak. | |
I-037 | B01 | "Sorailua", gorra, soinburua, sorgin afaria, sega, igitaia, kirtena, segalerak, tetela. | |
I-037 | B12 | Gorotza, afaltzera gonbidatuak, ehorzketa, muskerra, urdama. | |
I-037 | B03 | Teku, urdaiazpikoa, urdaia, txingarra, tripotak, uholdea. | |
I-037 | B06 | Eskumuturra, euli beltza, ezparak, zurrutatu, ukondoa, gizon xumea, gizon xaloa, zaplaztekoa, hanka, zangoa, izterra, belauna, ziro-ziroka, zerlatsua, kazkabarra, zoldazua, begi ona izan, zingirioa, aspaldi hilak, durrunda, kisketa. | |
I-037 | B08 | denetarik - animaliak - nekazaritza: belarrak | Eztainu-belarra, "kurtxila"("kaskilak", "nunu", kukulu, "suge mahatsa"("suge aza"(?). Piztiak, ehiztariak, "pututxe"(erbinudea, zapoa, "lutriak"(aingirak, ardi borruak. Solibak, pilareak, frailea, lutozuloak. "Pantxotea", "puxika", Jainkoaren oiloa (ipurtargia), zintz egin, esku oihala, oilagor, iztupa. |
I-038 | A11 | denetarik | Guraizeei nola esaten dieten leku desberdinetan: bertan piruxak esaten diete. |
I-044a | A01 | Burua, aurpegia, ilea, kopeta, belarria, begia, sudurra, mingaina, gerria, bihotza, odola, gibela, belauna, besoa, ukondoa, eskua, hatza, azkazala, (itsua), (gorra), alkandora, orratza, haria, txoria, habia, arratoia, ilargia, eguzkia, haizea, euria, kazkabarra, trumoia, tximista, elurra, erreka, bidea, lekua, iturria, landarea, pikua, geriza, madaria, sagarra, arana, intxaurra, indaba, tipula, (baratxuria), porrua, piperra, aza, marrubia, mahatsa, behia, idia, astoa, ardia, gazta, txerria, urdaia, oiloa, (oilarra), oilaskoa, katua, txakurra, arrautza, herria, etxea, horma, teilatua, txalupa.(12.25") Sukaldea, mahaia, ohea, maindirea, sua, kea, edalontzia, ogia, ura, haragia, bazkaria, afaria, (alarguna), semea, alaba, gizona, (lehengusua), aitatxi, amatxi, zuria, gorria, beltza, (horia), gaztea, zaharra, ona, (bestea), aurrean, (egia). | |
I-057b | B04 | Aitona, amabitxi, aitabitxi. | |
I-057b | B08 | gramatika: elkar egiturak | Ikusiko dugu elkar, elkar ezagutzen dugu. Jar ezazu hori su txikian, ur gutxi dagoen lekuan sartzen da, ur txikitan, argi txikitan. |
I-059b | A03 | gramatika: aditzak | Nola esango luke: alaba, semea, ogia, astoa, eskua, ongi nago (hiketan), zu ongi zaude (hiketan), zu eserita zaude, ni eserita nago (hiketan), atea itxita dago (zuketan eta hiketan), eserita gaude, etxera noa (zuketan eta hiketan), ni hemen pozik biziko nintzateke, hori gurekin egongo litzateke, gu mendian galduko ginateke, horiek etxera etorriko lirateke, zu aitarekin egongo zinateke, bera aitarekin egongo litzateke, zuek mendian galduko zinatekete, nik arraina erosiko nuke, berak erosiko luke, guk etxea salduko genuke, zuek etxea salduko zenukete, zuk etxea salduko zenuke (zuketan eta hiketan), guk salduko genuke, horiek bazkaria ekarriko lukete, horri dirua emango nioke (zuketan eta hiketan), amak afaria egingo lioke, guk apaizari egia esango genioke, zuek horri zerbait eramango zeniokete (zuketan eta hiketan) horiek umeari esnea emango liokete. |
I-059d | B01 | gramatika: aditzak | Galdeketa: ni hemen pozik biziko nintzateke, hura gurekin egingo litzateke, gu eseriko ginateke, horiek galduko lirateke, umeak etorriko lirateke, zu etxera joango zinateke (zuketan eta hiketan), zuek isilduko zinatekete, nik arraina erosiko nuke, guk etxea salduko genezake, beraiek etxea salduko lukete, zuk aitarekin hitz egingo zenuke (zuketan eta hiketan), zuek bazkaria ekarriko zenukete, horri dirua emango nioke, guk emango genioke, guk apaizari egia esango genioke, hauek umeari esnea emango liokete, zuk amari ogia eramango zenioke (zuketan eta hiketan), zuek eramango zeniokete, alabak ogia ekarri dit, horiek dirua eman didate, zuk egia esan didazu, zuek esan didazue, zuek eman didazue ura, guk horri dirua eman diogu, guk eman diogu, zuek idiari belarra eman diozue, alabak gazta ekarri digu, horiek ezagutzen naute, nik zuek ezagutzen zaituztet, umeei afaria eman diet, guk eman diegu afaria, guk horiei dirua eman diegu, zuri giltzak eman dizkizut (zuketan eta hiketan), zuei piperrak eman dizkizuet, zuri eman dizkizut (hiketan), ongi nago (zuketan eta hiketan), atea itxita dago (zuketan eta hiketan), eserita gaude (zuketan eta hiketan), umeak lo daude (zuketan eta hiketan), zuek zutik zaudete, zu zutik zaude (zuketan eta hiketan), etxera noa (zuketan eta hiketan), ama kalera doa, nora zoazte zuek?, nora zoaz zu? (zuketan eta hiketan), hemen nabil, txakurra kanpoan dabil, ongi gabiltza, non zabiltzate?, non zabiltza? (zuketan eta hiketan), nik euskara dakit, guk gutxi dakigu, euskara dakizue?, giltza patrikan daukat, berak dauka, guk daukagu, hemen daramat bazkaria, berak darama, guk daramagu ogia, zer daramazue hor?, hemen dakart dirua, horrek dakar, guk dakargu, horiek dakarte, zer dakarzue hor?, zer dakarzu hor? (zuketan eta hiketan), amari lan bat egin nion, horiei dirua eman nien, zuri egia esan nizun (zuketan eta hiketan), horrek egia esan zidan, esan zigun guri, umeak gauza bat ekarri zigun, ilobak ogia ekarri zigun, ilobek ogia ekarri ziguten, horiek gauza bat esan zidaten, hemen ibil naiteke, hori eser daiteke, mendira joan gaitezke, zuek eser zaitezkete, zu eser zaitezke (zuketan eta hiketan), lan hori egin dezaket, bazkaria ekar dezakegu, horiek etxea eros dezakete, zuek aitarekin hitz egin dezakezue, guk amari giltza eman genion, horiei eman genien giltza, zuk hari ez zenion deus esan (zuketan eta hiketan), horri dirua eman diezaioket, eman diezaiokegu, guk amari egia esan diezaiokegu, hauek esan diezaiokete, hauek anaiari bazkaria eman diezaiokete, nik hitz horiek dakizkit, guk dakizkigu, hemen dauzkat giltzak, guk dauzkagu, hauek dauzkate, hemen daramatzat ardiak, guk daramatzagu, nik ogiak dakartzat, nik ogia dakart, horrek ardiak dakartza, guk dakartzagu, haiek dakartzate, horri arkumeak eman nizkion, zuri eman nizkizun (zuketan eta hiketan), zuei giltzak eman nizkizuen, semea, semeak, ogiak, astoa, astoak, eskua, eskuak, nora doa hori? (hiketan), mendira goaz (hiketan), umeak ohera doaz (zuketa eta hiketan). Zenbait forma erabiltzen dituen galdetzen diote. |
I-060b | B04 | Semea, ogia, astoa, eskua. | |
I-071 | A06 | animaliak - lana: tresnak | Txorien izenak: txolarrea, zozoa, birigarroa, ipar-belea edo eskulasoa (eskusoa), mika, belea. Piztien izenak: azeria, erbia, basakatua, ipurtatsa, jineta(muxarra, katagorria, erbinudea, azkonarra, trikua, sugandila, igela, tximeleta, saguzarra (gauinaria), lepahori, junia(?). Etxeko animaliak: ardia, aharia, arkumea, bildotsa, behia, zezena, idia, txekorra, idikoa, behikoa, zaldia, behorra, moxal, ahuntza, akerra, antxumea, txita, oiloa, oilarra, oilanda, oilaskoa, txerria, txerrikumea. Araldiak: susara (torera), arkara (akea), ohara (obea), iel, irausi (irosi). Lan tresnak: Igitaia, mailua, goldea, gurdia, bartotxa(klabija, uztarria. Eguzkia, ilargia, trumoia, ortzia, ortzadarra, izotza, amona, aitona, aitaginarreba, amaginarreba, aitabitxi, amabitxi, biloba. |
I-071 | B04 | zuhaitza | Zuhaitzen izena: pagoa, haritza, pinua, urritxa, elorria. Aitona, amona, igela, tximeleta. |
I-076a | A02 | Udaberria, uda, negua, udazkena, eguzkia, ilargia, tximista, itzala, kazkabarra, izotza, eulia, erlez, liztorra, armiarma, labana, ardoa, gazta, lotsa, hurbil, urruti, aurrean, atzean, galdetu, eskatu, jaitsi, igo, esan, hitz egin, erantzun, otsoa, itxi, ireki, bukatu, eraman, ekarri, jan, begiratu, ikusi, ukitu, jaio, eskaini, kendu, erori, ebaki, joan, etorri, izan, eduki, egon, edan, eman, erosi, saldu, itzali, piztu, deitu, atera, josi, hautsi, aurkitu, jarri, itxoin, ezagutu, jo, sinistu, ahaztu, usteldu, jetzi, iratzea, jarraitu, iratzarri, irentsi, utzi, uztarria, gaur, bihar, etzi, etzidamu, atzo, herenegun, odei, egosi, alaba, semea, ogia, astoa, eskua, marrubia, sugandila, muskerra, trikua, belea, igela, ukondoa, aberatsa, baratxuria, astelehena, asteartea, asteazkena, osteguna, ostirala, larunbata, igandea, ezkondu. | |
I-076a | A04 | hilabeteak - eguna: asteko egunak | Asteko egunak, hilabeteak. Beti erdaraz ikasi izan ditu, dotrina bezala. |
I-079a | A02 | gramatika: fonetika | Udaberria, uda, negua, udazkena, eguzkia, ilargia, tximista, itzala, kazkabarra, izotza, eulia, erlea, liztorra, armiarma, labana, ardoa, gazta, lotsa, hurbil, urruti, aurrean, atzean, galdetu, eskatu, jaitsi, igo, esan, erantzun, otsoa, itxi, ireki, bukatu, eraman, ekarri, jan, begiratu, ikusi, ukitu, jaio, eskaini, kendu, erori, moztu, joan, etorri, izan, eduki, egon, edan, eman, erosi, saldu, itzali, piztu, deitu, atera, irten, josi, apurtu, aurkitu, jarri, itxoin, ezagutu, jo, sinistu, ahaztu, usteldu, jetzi, iratzea, irentsi, jarraitu, iratzarri, utzi, uztarri, gaur, bihar, etzi, etzidamu, atzo, herenegun, hodeia, egosi, alaba, semea, ogia, artoa, eskua, sugandila, trikua, belea, igela, ukondoa, aberatsa, baratxuria, bederatzi. |
I-079b | B02 | hilabeteak - eguna: asteko egunak | Udaberria, uda, negua, udazkena, eguzkia, ilargia, tximista, itzala, kazkabarra, izotza, eulia, erlea, liztorra, armiarma, labana, ardoa, gazta, lotsa, hurbil, urruti, aurrean, atzean, galdetu, eskatu, jaitsi, igo, esan, erantzun, otsoa, itxi, ireki, bukatu, eraman, ekarri, jan, begiratu, ikusi, ukitu, jaio, eskaini, kendu, erori, moztu, joan, etorri, izan, eduki, egon, edan, eman, erosi, saldu, itzali, piztu, deitu, atera, irten, josi, apurtu, aurkitu, jarri, itxoin, ezagutu, jo, sinistu, ahaztu, usteldu, jetzi, iratzea, jarraitu, iratzarri, irentsi, utzi, uztarri, gaur, bihar, etzi, etzidamu, atzo, herenegun, hodeia, egosi, alaba, semea, ogia, astoa, eskua, marrubia, idia, udarea, afaria, arana, sugandila, trikua, belea, igela, ukondoa, aberatsa, baratxuria, bederatzi. Asteko egunak. Hilabeteak. |
I-080 | A01 | Erori, moztu, joan, etorri, izan, eduki, egon, edan, eman, erosi, saldu, itzali, piztu, deitu, atera (zerbait) eta (norbera), josi, apurtu, aurkitu, jarri, itxoin, ezagutu, pegar, sinistu, ahaztu, usteldu, jetzi, iratzea, jarraitu, iratzarri, irentsi, utzi, uztarria, gaur, bihar, etzi, etzidamu, atzo, herenegun, herenegun-aitzin, hodei, egosi, alaba, semea, ogia, eskua, marrubia, idia, udarea, afaria, arana, sugandila, trikua, belea, igela, aberatsa, baratxuria. Aste egunak, hilabeteak. | |
I-080 | A07 | zuhaitza | Zuhaitz izenak: ametza, haritza, pagoa, gaztainondoa, sagatsa, astigarra, elorria, ezpela. |
I-080 | A09 | Tximeleta, ortzadar, mitxoleta. Patata, artoak, babak, ilarrak, garia, oloa, garagarra. | |
I-081 | A03 | Udaberria, uda, negua, udazkena, eguzkia, ilargia, tximista, itzala, kazkabarra, izotza, eulia, erlea, liztorra, armiarma, labana, ardoa, gazta, lotsa, gertu, urruti, aurrean, atzean, galdetu, eskatu, jaitsi, igo, esan, hitz egin, erantzun, otsoa, itxi, ireki, bukatu, eraman, ekarri, jan, begiratu, ikusi, ukitu, jaio, eskaini, kendu. | |
I-090b | B02 | txistea | Lasto, agotza eta sabai hitzei buruzko gogoeta. Txistea. Nola esaten duen: borda (edo estrabila), ezkaratza, aterpea, galeria (balkoia). |
I-090b | B04 | Askok ez dute "ikastea" eta "erakustea" hitzen esanahia ongi bereizten. (Luzaidetik kanpo). | |
I-095a | A04 | Nola esaten duten: gosaldu, hamaiketakoa hartu, bazkaldu, askaldu, afaldu, ama, aita, biloba, iloba, osaba, izeba, koinatu, koinata, amaginarreba, suhia, lehengusua, lehengusina, alkatea, udaletxea, zinegotzia. | |
I-095b | B01 | hilabeteak | Hilabeteen izenak. |
I-095b | B11 | eguna: asteko egunak | Nola esaten dute hitz egin, aste egunak, |
I-095b | B17 | hilabeteak - urtaroak | Hilabeteak. (37.25") Urtaroak. |
I-095b | B02 | urtaroak | Urtaroak. |
IR-012 | A04 | kontakizuna - nekazaritza: patatak | Kontakizuna eta pataten sarrera eta egoeraren bilakaera nahastuta kontatzen ditu. Iparraldera patatak saltzeko egin zuten bidaia kontatzen du. Patata sartu zenean kendu ziren ardiak, hauek belar asko behar baitzuten eta patatekin batera ezin zitekeen eduki. Bueltako bidean galdu egin ziren. (17.44") Ikertzaileak zenbait hitzen erabilerari buruzko oharra egiten du: Donibane beharrean beti San Joan erabiltzen dute. Hala nola Iparralderen ordez Frantzia hitzaren erabiltzea. (18.39") Bidean galdu baziren ere, ailegatu ziren azkenean herrira. |
I-044b | B2 | Ura da, ona da, beltza da, zuria da, odola da, semea da, gaztea da, janaria da, lekua da, intxaurra da, lehengusua da, oilaskoa da, egia da, bestea da, aurrean dago, alaba da, alarguna da, iturria da, bertsolaria da, txistularia da. | |
I-044b | B1 | Burua, aurpegia, ilea, kopeta, belarria, begia, sudurra, ahoa, mingaina, gerria, bihotza, odola, giltzurrina, belauna, besoa, ukondoa, eskua, hatza, azkazala, itsua, gorra, atorra, jostorratza, haria, txoria, habia, arratoia, ilargia, eguzkia, haizea, euria, kazkabarra, trumoia, tximista, elurra, ibaia, lurra, bidea, lekua, iturria, landarea, pikua, geriza, udarea, sagarra, arana, intxaurra, indaba, tipula, baratxuria, porrua, piperra, aza, marrubia, mahatsa, behia, idia, astoa, ardia, gazta, txerria, txingarra, oiloa, oilarra, oilaskoa, arrautza, txakurra, katua, herria, etxea, horma, teilatua, sukaldea, mahaia, ohea, maindirea, sua, kea, edalontzia, ogia, ardoa, ura, haragia, janaria, eguerdia, afaria, alarguna, semea, alaba, gizona, lehengusua, lehengusina, aitona, amona, zuria, beltza, horia, gaztea, zaharra, ona, egia, bestea, aurrean. | |
I-007 | A10 | "Amatxi" amabitxi esateko erabiltzen dute, amona esateko "amona". | |
I-003 | B5 | Ezkongabea nola esaten duten. | |
I-039 | A06 | gramatika: fonetika | Mutila, zerua, mundua, burua, begia, zakarra, atea, haizea, hau luzea da, besoa, senideak, laguna, adiskidea, sugea, lepoa, hodeiak, emakumea, ikusi, eman, hartu, anaia, behiak, hau beraientzat da, artzaina, oihana, Jainkoa, gaua, pagoa, argia piztu, pakea, gorputza, pekatua, oihanera joan, jan, festa, jo, ijitua, saskia, jauna, txekor bat jaio da, ostirala, bost, bi, hau zikina dago, hau da alaba, neska hau langilea da, mutil hauek zikinak dira, etxe hau zikina da, gizon hau altua da, gizon honek egia esan du, hortik etorri naiz. |
I-025 | A06 | Ilargia, ilgora, ilbehera, eguzkia sartu da, eguzkia atera da, eguzkiak dizdiratzen du, hego haizea, ipar haizea, zehar haizea, goldea. | |
I-015 | A04 | Desaiunoa, gosaria, hamarretakoa, bazkaria, merendua eta afaria. Marmitakoa zer den, tupina. | |
I-014 | B05 | gramatika: izenordain indartuak | Nik ez beste guztiak, irabazten duzunaren arabera gastatzen duzu, nik neuk egingo dut hori, zuk zeuk egingo duzu hori, berak egingo du hori, guk geuk egingo dugu hori, hodeiak, abereak, aziendak, at(sehaska, saguzaharra, ostadarra. |
I-014 | B02 | gramatika: fonetika - gramatika: deklinabidea | Txistorra, tripotak: handia, txikia, zuria, beltza. Ogia, ostirala, goroldioa, pagoa, gurpila, kurtxila, guraizeak, pikorra, gonbidatu, kabia, korapiloa, xaboia, ehun, nehurtu, txertogia, bidali, bi gizon, tximinia, kostatu zait, gorrotoa, txostapurrak edo arbak, kamaña, garia, ogia, sustopila, kuttuna, etxe bat, haize bat, fedea, hau luzea da, gosea, etxeak, semea, seme bat daukat, semeak, gose azkar (aunitz), urte bat, aste bat, beste bat, hau nirea da, hau zurea da, hau berea da, ogi bat, argi bat, gorosti bat, bazkari bat, belarri bat, herri bat, ate bat, belarria handia da, herria polita da, atea handia da, janaria ona da, argi asko dago, eman erdia, ogiak, argiak, janariak, belarriak, herriak, herrira noa, bota iezaiozu gatza ogiari, euria, euriak onak dira, pago bat, soro bat, beso bat, besoa, besoak handiak dira, pagoak handiak dira, soroak handiak dira, leihoa, astoa, esku bat, buru bat, porru bat, putzu bat, negua gogorra da, larrua iluna da, larruak garestiak dira, porruak garestiak dira, buruak politak dira, putzura noa. |
I-026 | A09 | euskara | Euskararen inguruan. Esan/erran, bost/borzt, Eguberriak, igerria. |
I-026 | B02 | Eultzia, giltzurrinak, errainak, sabela, epela, belarria, sudurra, begiak, udarea, intxaurra, tripotak, txistorra, birikak. Aspertuta, okakaturik (haserreturik), garatxo, Jainkoanpaxa (ortzadarra), axerin boda, etxola, pulunpe, txertogia, korralea, estrabil, artama (txerri ama), txingerra, terterra. | |
I-016b | B07 | Zenbait gauza. Etxea: beheitia (ukuilua), entrada, sabaia. Eskaratza: atariko sarrera. Guk geuk. | |
I-016b | B05 | gramatika: azentua - gramatika: fonetika | Intsusa, tulurte (tiragoma). Garia, janaria, gosaria, hamaiketakoa, bazkaria, merendua, afaria, belarria, belarriak, bazkariak, gorostia, argiak, ogiak, pagoa, pago bat, soro bat, beso bat, besoa, ahoa, otsoa, lehioa, lehorra dago, astoa, otso bat, aho bat, lehio bat, asto bat, pagoak, soroak, esku bat, buru bat, porru bat, putzu bat, negu bat, larru bat, eskua, burua, porrua, putzua, negua gogorra da, larrua beltzarana du, eskuak, buruak, porruak, putzuak, neguak, larruak, eskuan gauza bat daukat, buruan txungo bat dut, putzuan igel bat dago. Igela, sugea, sugandila, muskerra, txekorra. Neguan atxoin egiten (atseden hartzen) dugu, soroan egon gara. Egon/izan gara. Ahoan hortzak dauzkat, lehioan loreak daude, goizean, mendian egon naiz, hau gainean dago, etxean egon naiz, etxe batean egon naiz, kalean egon naiz, herrian, bidean. Axuria (animalia)/umarria(haragia). Astindu, zintzarria. Ilea (animaliarena)/kalparra (pertsonarena). Andereño, oporrak, ikurriña hitzak beranduago ikasiak dira. |
I-011 | B06 | gramatika: fonetika | Senarrak desberdin hitz egiten du, adibideak. Semea, fedea, goran, mahaian, garia, zuria, etorri da, puxka bat, negua, putzua, txakurra, aulkia, ahizpa, harria, tximista, eskua, botila, burua, euria, argia, lurra, nirekin, zurekin, eguna, orain, esnea, ogia, inork, denbora, bat ere ez, ohea, ahoa, lehorra, eskailerak, iluna, ibili, mutila, zikina, irina, aurrea, atzea, oiloa, mailua, aitzurra, laia, "zarrea" (arrastelu), sardea, makoa, sasigantxoa, borra, langilea, bilatu, zilarra, makila, opila. |
I-012 | A05 | (12.40") "Laurdeneo"(laurdenegu) | |
I-012 | A03 | Soroa, alorra, larrea, landa, malda edo aldapa. | |
I-050 | A01 | nekazaritza | Txirrika, lumera (gurdien egurrezko gurpilei ematen zitzaien), "estrasie" (garia txikitzekoa), erregua (22 kg.), erregu erdia (11 kg.), gaitzerua (5 kg.), almotea, lera, gurdia, remolkea, karraskila, kaxkalore, agozbaia, garibaia, pasadera, maze, ostoa, arba(ts)(lizar adarrak), txertatu, txerto, lixke, aldaka, babak, zorne, flemoia, garatxo, orezta. |
I-024 | A07 | josi | Josten pixka bat badaki baina ez da inoiz josten ikasten aritu. Bere ahizpak bazekien. Jostorratza, zorroztarria. Alderantziz. |
I-023b | B08 | hilabeteak | Hilabeteak erdaraz esaten zituzten, izenak esaten ditu. Bere amak ordea beste izen batzuk erabiltzen zituen: hilbeltza (urtarrila). |
I-023b | B04 | Ardiak zaindu, azkarrikatu, makurtu, udazkena, udaberria, uda, negua, aitaordea, amaordea, aitona, amona, izeba, izkutatu, ortzi, ortzadarra (jainkoanpasa), goilara. | |
I-023b | A03 | Ekaitzak, langarra, bofada (sargori?), trumoia, tximista, garbitu du, lehorte handia dago, lainoa, kazkabarra, ihintza, hozbera, izotza, izotza urtu. Etzi, etzidamu, herenegun, eguerdian, gauerdian, gosaria, hamarretakoa, bazkaria, merendua, afaria, gabon, larri nago berandutzen ari delako. | |
I-023b | A02 | eguraldia: haizeak | Ilunabarrean, eguzkia ateratzen da, eguzkiak dizdiratzen du, itzala. Haizeak: hego haizea, gaztela, iparra, zehar haizea, eguzki haizea (ekialdekoa). |
I-023b | B01 | Ergitxa, zilarra, igandea, uzta, ordotxa (txerrikumea), aketza, txingerra, galdorra, odeiak, txerritoki, erletoki, ukuilua, enborra, sugea, sugandila, txungur, txondorra. | |
I-005 | B09 | "Ezkondu" nola esaten duten. | |
SN-007a | A02 | Herrian nekazariak ziren. Garia, garagarra, olua, behiak, zaldiak, behorrak, oilarrak. Eltzea, eltzondokoa, zartaina. | |
I-036 | B07 | Etxola, itxi, itxekartea, hemezortzi, igeri egin, ilea, iltzea, intxaur bat, itaun (otoiztu). | |
I-036 | B09 | gramatika: fonetika | Aitona eta amona, ilobak, eskainua, Garizuma, ilundu du, zimurrak, oso handia da, titarea, behorra, ordubata, txekorra, urrixa, otordua, Pedro etorri dela esaten dute, hodeiak, erbinudea, behi kuadrila, larunbata, igandea, etxea, behia, jaiki, joarea, aitortu, belauna, igo, jaitsi, jantzi, biluztu, eulia, euria, euskara, euskaldunak, dirua, aita, ezkontzak, Jaungoikoa, idorra, geriza bat, mingaina, argala, hamaika pezeta, lokartu da, zahartuta dago, atzendu, urrin ona dago, bederatzi pezeta, maingi/txingo, kea, kendu, maindireak, aitzurra, patatak frijitu, guraizak, pikua, zapoa, igela. |
I-056 | A01 | gramatika: fonetika | (00:25") Besteak etorri dira, sugea, sugandila, esnea. (01:40") Jeitzi, bost, hainbeste denbora daukat, hazienda, behiak ekartzera joan naiz. |
I-056 | A05 | gramatika: fonetika | Festa, pagoa, guraizak, bizkarra, haserretu, gurutzea, atera, liburua, animaliak. Sugea, lehendabizikoa, aurkitu, txekorrak, hau,hori, hura, deus ere. Belarra ekartzen dut, ebaki, ikusi, eman, eraman, okakatu, ortzadarra, euria, euskara, ultzitzen ari dira, ultzia. |
I-056 | B01 | gramatika: fonetika | Lizarrak, haritzak, pagoak, festak, guraizak, sugeak. |
I-025 | A01 | Irri egin, irribarrea, barre algara, sabaia, aurpegia, zaunka egin, zimiko, bofada, akuilua, sukaldea, birikak, ehun, berrehun, pozik dago, eraztuna. | |
I-025 | A02 | gramatika: sintaxia - gramatika: aditzak, ahalera | Nire semea ikasten hasi da, punto egiten hasi behar dut, etxe bat egiten hasi behar dutela esan didate, jaietara joaten utzi digute, nahi dudana egiten utzi didate, nahi dutena esaten utzi behar diet, nola du izena neska horrek, nola du izena etxe hark?, nola du izena herri hark?, liburu horiek gureak dira, gizon horiek gazteak dira, gauza hauek berriak dira, zuhaitz hauek gureak dira, gizon hauek hau egin dute, gizon franko, gauza asko, jende franko, hil zen, bekainak, kalparra, jaka alderantziz jarri dut, anaia gazteena ez beste denak joan gara, patatak ez beste guztia jan dute, ardoa gustatzen zaizu, hori egin dezakegu, nik hori egin dezaket, zuek hori egin dezakezue. |
I-025 | A04 | Nire ilobek maite naute. Attuna, amandrea, atautxia, amautxia, ugazaita, osaba, izeba (izoa), lehengusua, lehengusu(lehengusia), amaginarreba. | |
I-025 | A06 | Ilargia, ilgora, ilbehera, eguzkia sartu da, eguzkia atera da, eguzkiak dizdiratzen du, hego haizea, ipar haizea, zehar haizea, goldea. | |
I-025 | B03 | "Haize geizu", sorgin haizea, ilundu du, erauntsi, lankarra, tximista, ortotsa, plisti-plasta ibili da, atertu du, lehortea, kalma, lainoa, kazkabarra, ihintza, elurra, izotz zuria (lantxurdea). | |
I-047 | A08 | "Arrandiko arrandats es para mi" esaten zuten urrak hartzera joaten zirenean eta horrela beste inork ezin zituen hartu. Mingarratz (astalarrosako fruitua) zeritzoten "tapaculo" esaten zaienei. Xiaurre zeritzotena ere jaten zen. | |
I-090a | A01 | Gandorra, oilarra, mokoa, hegala, arrautzak errun, arrautza-oskola, oilategia, ahatea, zaunka egin, usnatu, errabia, zeloa, miau, erlea. | |
I-041 | A05 | gramatika: fonetika | Mezkiritz, Ardaitz, Itoitz, zerua, mundua, burua, begia, itxusia da, atea, oso altua izan naiz, haizea, besoa, ahaideak, sugea, lepoa, atera, ez dut batere gogorik, goxokiak izkutatu ditut, liburua erori eta lurretik jaso zuen, izkutatu, ortzi, seme bat etxerako utzi dute, atean gelditu dira barrura sartu gabe, diru guztiak semeentzat utzi dituzte, hartu, aurkitu (harpatu), odeiak, ikusi, ezagutu, eman, gizonak, emakumeak, biluztu, anaia, behiak, artzaina, urdaia, bahea, ortzadarra (Jainkoen pasa), gaua, piztu, pakea, pozik nago, jauna, ordaindu, ijitoa, joan. |
I-041 | A07 | gramatika: fonetika - gramatika: deklinabidea - gramatika: erakusleak | Lau, saskia, ostirala, beste bat, estea, osteguna, mutila, zikina, ilarra, hilabete bat, mila pezeta, sorgin bat, ilea, iloba, gizonak hau egin du, gizonek hau egin dute, apaizak meza eman du, apaizek meza eman dute, semeak lanak egin ditu, semeek lanak egin dituzte, semearekin etorri naiz, semeekin etorri naiz, banoa etxera, nora zoaz?, semeari sagarra eman diot, semeei sagarra eman diet, neskari hau eman diot, neskei hau eman diet, etxe hau txikia da, gizon hori altua da, neska hori polita da, honek egia esan du, mutil hura gaiztoa da, etxe hauetan hotz egiten du, gizon honek asko lan egiten du, herri honetan jaio nintzen, zelai hura gurea da, soroa (plentza), alorra, belardi (soroa). |
I-091a | A05 | gramatika: fonetika | Idia, behia, aratzea, oilarra, mutila, mutil bat, badut seme bat, badut alaba bat, herri honetan ez dago apaizarik, neska hau polita da, gizon hori oso handia da, gizon honek lan handia egiten du, itxi atea, sagua, begia, belarria, sudurra, ezpainak, hatzak, eskuak, gauean, arratsaldean, bihar, etzi, goizean, eguerdian. |
I-091a | A10 | gramatika: sintaxia | Haurrak asko jolasten dira, alabek etxea garbitzen dute, emakumearen semea ona da, behiaren aratzea jaio da, soroa (sagoia edo pentzia), alorra, baratza. |
I-091a | A12 | Marraskiloa. Araba-zozo, birigarroa, usoa, bizarra. | |
I-048 | A01 | toponimia | Leku desberdinen izenak: toponimia txikia: soroak, oihanak ... Alorra, pentzea edo sagoia, baratza, larrea. Leizeen izenak eta bideak. |
I-048 | A12 | meta - nekazaritza: goldaketa | Lintzoainen maisu eta idazkaria izan ezik nekazariak ziren. Kutxetagileak ere, garai batzuetan nekazaritzan ibiltzen ziren. Gizonak batetik bestera mugitzen ziren laiaketa garaian. Lur asko zutenek sasia zuen alor bat prestatu eta hura ematen zieten errentan hiru urtez. Gariari nitratoak botatzen zitzaizkion. Zenbait hitz: igitaia, tailua, "ahurmena" (azao), bala. Txitxirioak eta babak ere landatzen zituzten. Iraztorriak eta metak. |
I-048 | B17 | landareak | Otaka eta orrea. |
I-089 | A01 | animaliak: intsektuak | Mandeulia, ezpara, habea, eltxoa, erlea, liztorra, arkakusoa, kilkir, lorta(hontza, arra, ipurtargia, tximeleta, xinaurria, labezomorroa, armiarma, armiarma sarea, sitsa. |
I-089 | A03 | eguraldia | Itzala. Ipar haizea, hego haizea, eguzki haizea eta zehar haizea. Atertu du, lainoa, hodeia, tximista, trumoia. Eguraldiak egin dituen hondamendi zenbait. |
I-089 | A06 | topografia | Aldapa, leizea, kofa, kobazuloa, berokia, ospela, zelaia, sakana, haitza, pausua, zubia, mendia, oihana, "peñakadia" (haizkadia), estraputz egin, ibaia, ito, ura atera, presa, ur garbia, ur zikina, balsa. |
I-089 | A08 | Buztina: urarekin nahastuta zorua egiteko erabiltzen zuten. Hariztietan egoten da. Lohia: ura dela eta bideetan sortzen den lokatza. Larrea eta sagoia. | |
I-089 | A11 | toponimia - bonba | Senda, lasterbidea, bidegurutzea. "Kaminante" sagoia. Erroko fuertea: bertan bonbak aurkitu eta arotzarengana eramaten zituzten. Hark lau puska egiten zituen. Gero haiek txingarretan jartzen zituzten sutan. Eta hori-hori zegoenean esnearekin egosten zuten. Esneari oso zapore ona ematen zion. |
I-090a | A04 | abeltzantza: abereak | Adarrak, aurrera, atzera, lardeka, estiburugoi, geldi, buelta, pertika, estrasia, pala. Behi izenak: Gorri, Zuria... Ardiekin hizkuntza guztietan egiten zuen. |
I-090a | A06 | abeltzantza: abereak | Tratanteak, potoka, behoka, ferratu, arotza, arrapaladan, trostan. |
IC-015b | A19 | zuhaitza | Gereziondoa, haritza, pagoa eta pinuak dira zuhaitzik maizenak. Otaka, orrea, ezpela. |
I-091b | A05 | etxea: izenak | Ostadarra, errautsa, hautsa. Hitzen eta etxeen izenen azalpenak. |
I-092 | A07 | animaliak: sugea | Zuhaitzek loreak dituzte. Berdea, muskerra, sugandila, kabala. Badago esan bat: sugandila bat atakatu egiten bada baina hil gabe, hura mendekatuko dela kabalarekin. Kontakizuna. Sugeen inguruan, ez daki suge onik dauden. Kontakizuna. |
I-092 | A16 | abeltzantza: abereak - argosea | Alorra, pentzea, sagoia. Orreagako Erromantzearen inguruan. Grisa, nabarra. Ardi batek zati beltzak dituenean, nabarra da. Iluntzea, ilunabarra da. Aharia (marrua), marrogaia, urrixa, giri (behorra), susara (behia), arkara (ardia), azkara (ahuntza), irausi (txerria), ogara (txakurra). |
I-055 | B02 | gramatika: fonetika | Opatu (aurkitu), danborra. Orduko musika, txistua eta tanborra zen eta bestetik soinua. Esnea, izeba, otarrea. |
SD-009a | A03 | animaliak | Pitika, ahuntza, basahuntza, basurdea, otsoa, azeria, hartza, azkonarra, urtxintxa. |
SD-009a | A05 | zuhaitza - animaliak | Erbia, sagarroia, satorra, sagua, gauarena (saguzar?), uhabera (igaraba), iskinasoa, biligarroa, opila (mokoa?), basoilarra, huntza, mirua, musoka (belatza, sapalatxa (zapelaitz), arranoa, eperra, enara, paretaxoria (hormatxoria), mika, belea, lertxuna, basahatea, antzara, oilagorra, muskerra, suge itxua (zirauna), zapo armatua (dordoka), igela, barea, erlea, xinaurria, tximeleta, liztazina (txirriska (aingira, amurraina, izokina, zuhaitza, erroa, azala, pikea, adarra, ostoa, arbola ustela, miura (oihana, haritza, ezkurra, pagoa, makala, lizarra, likondoa (zedro?). |
IR-014a | A01 | hilabeteak - eguna: asteko egunak | Astegunak eta hilabeteak euskaraz. Barride hitza. |
IR-014a | A02 | elikadura: errezeta | Artoa nola prestatu. Matxardea eta eltzaburdina. Aulkiak egiten dituena. Aulkia esateko modua: katedra, katreda, xarraulkia. Aulkiak nork egiten dituen. |
IR-014a | A04 | bizimodua | Zenbat otordu egiten ziren egunean. Lauretan jaikitzen ziren eta gosaldutakoan Berrendiko bordara joaten ziren mandoen bila, gero hamarretakoa egiten zuten lan egiteko. Gero bazkaria. Arratsaldean askaria eta arratsean afaldu. |
IC-002b | A04 | Urteko hilabeteak. | |
IC-012 | A04 | bidaia | Donostian, Iruñean eta Baionan izana da. Esposatu hitza. |
IC-012 | A08 | denetarik | Ikertzailearen ibilera Zaraitzun barrena. Donostiako jendeari oihanean ibiltzea gustatzen zaio. Iruñerako autobusak. Aria oso herri euskalduna da. Aezkoako herri guztietako euskara berdina da. Oiloa, oilasko, behiak, ardiak, ahuntzak, eta akerra hitzak. |
IC-006a | A07 | Denbora hotzena bi abenduetan egiten du. Beldur, lotsa eta ahalke hitzak. | |
IC-005a | A08 | Mandazaina, behortzaina, artzaina, ahuntzaina... Orain horietarik ez da deus, artzainak eta gutxi. Orain ez da saldorik. Lehenago etxe guztietan saldo txiki bat zegoen, udan denak biltzen zituzten eta saldo handi bat egiten zuten, eta saldo handi horretarako artzaina edo ahuntzaina izaten zen. Neguan etxe bakoitzak berea hartu eta zaintzen zuen, baina orain etxeetan ez da jende gazterik saldoak zaintzeko. | |
IC-001 | A03 | Behin baino gehiagotan ikertzaileak joan zaizkio lexikoari buruzko galderak egitera. Hitzen zerrenda zaraitzueraz. | |
IC-001 | A06 | Lexikoari buruzko galderak. Janzkera tradizionala. | |
IC-001 | A10 | Urtean bi hilabetez bakarrik berotzen du, gero freskoa sartzen da. Urteko hilabeteak. Euri asko egiten du. Orain elur gutxi egiten du, eta egiten duenean biharamunean joaten da. Aurten ez da negurik egon. | |
IC-006b | A03 | Ehizean gutxi ibili da. Lexikoa. Boneta. Gorputz-atalak: biloa (ilea), kopeta, sudurra, begia, belarria, ahoa, hortzak, eriak, eskua, besoa, espalda (sorbalda), bularra, tripa, azpiak (zangoak), ipurdia, barrabilak, garondoa. Zakurtegi, etxamina (tximinia), tenaza (suhatzak), arka (kutxa). Zenbakiak. Zahatoa, ardoa. | |
IC-009b | A01 | Behinaz behin, behinik behin; anitz aldiz, ardura; justo-justo, iusto-iusto; apaiza; jauna; demonio, deabru. | |
IC-009b | A03 | Kollube hitza. Odola atratzen zeida, odola faten zeida. Biranaska, bira, biranaka, bida. Putzua, baltsa. Badaki erdara, baldin badaki elekatuko du. Biloa argaldu. Kabale hitza ez dute erabiltzen, abereak baizik. Behiak abelgorriak dira. Mandoa, astoa, behorra eta zamaria hitzak. Anitz aldiz eta batzuk esapideak. | |
IC-014a | A01 | Lanak aldatu dira makinei esker. Lehen haragi-behiak zituzten eta orain esne-behiak dituzte. Ardien esnearekin gazta egiten dute. Gazna hitza erabiltzen dute baina gehienetan gazta hitza esaten dute. | |
IC-014a | A03 | Arotza hitza ez du ezagutzen, "herrero" erabiltzen du. Frantziako euskara ezberdina da eta ez du ongi ulertzen. | |
IC-014a | A05 | Euskaraz ez dakizki hilabete guztien izenak. Urtaroak: primadera eta larrazkena. Asteko egunak: ortzeguna eta ortzilarea. | |
SM-012b | A07 | "Amutxa" hitza (amatxi). Etxeko sua itzaltzean amatxik egiten zuen otoitza. | |
I-044c | A01 | Lexiko eta azentuari buruzko galdeketa. Belarria, begia, sudurra, ahoa, mingaina, gerria, bihotza, odola, giltzurruna, belauna, besoa, ukalondoa, eskua, behatza, azkazala, itsua, sorra, alkandora, orratza, haria, txoria, habia, arratoia, ilargia, eguzkia, haizea, euria, kazkabarra, trumoia, tximista, elurra, erreka, lurra, bidea, lekua, iturria, landarea, pikua, gerezia, udarea, sagarra, arana, intxaurra, babarruna, tipula, baratxuria, porrua, piperra, aza, marrubia, mahatsa, behia, idia, astoa, ardia, gazta, zerria, urdaia, oiloa, oilarra, txita, arrautza, zakurra, katua, herria, etxea, pareta, teilatua, sukaldea, mahaia, ohea, maindirea, sua, kea, edalontzia, ardoa, ura, haragia, jatekoa, eguerdia, afaria, alarguna, semea, alaba, gizona, lehengusua, lehengusina, aitona, amona, zuria, beltza, horia, gaztea, zaharra, egia, bestea. | |
I-044c | A05 | Goizuetarra sortzez baina Leitzan bizi da. Lexiko eta azentuari buruzko galdeketa. Belarria, begia, sudurra, ahoa, mingaina, gerria, bihotza, odola, giltzurruna, belauna, besoa, ukalondoa, eskua, behatza, azkazala, itsua, sorra, alkandora, orratza, haria, txoria, habia, arratoia, ilargia, eguzkia, haizea, euria, kazkabarra, trumoia, tximista, elurra, erreka, lurra, bidea, lekua, iturria, landarea, pikua, gerezia, udarea, sagarra, arana, intxaurra, babarruna, tipula, baratxuria, porrua, piperra, aza, marrubia, mahatsa, behia, idia, astoa, ardia, gazta, zerria, urdaia, oiloa, oilarra, txita, arrautza, zakurra, katua, herria, etxea, pareta, teilatua, sukaldea, mahaia, ohea, maindirea, sua, kea, edalontzia, ardoa, ura, haragia, jatekoa, eguerdia, afaria, alarguna, semea, alaba, gizona, lehengusua, lehengusina, aitona, amona, zuria, beltza, horia, gaztea, zaharra, egia, bestea, aurrekoa. | |
I-069a | A07 | Zendebera zer den eta nola esaten den euskaraz. Hiztunek "requesón" esaten dute, baina badakite Baztanen zendebera esaten diotela. Gazura, gaztanbera eta mamia hitzak. | |
I-027 | A01 | Lexikoari buruzko galdeketa. Txerria deitzeko: kix-kix. Txerri hiltzea. Txerria hiltzen duena: txerri hiltzailea. Txerria hiltzeko labana: nabala, ganabitea. Birikari, jateko prest dagoelarik, terterra esaten zaio. Giltzurrinak, erraiak. Gantza. Gibela estaltzen duena: saria. "Kostilla". Hertze itsua. Txerrikumea: Tripota handia eta itsusia. Azazkalak. Bizkarrezurra. Urdaia eta igerria. Ezker-aihena: pataten artean sortzen den landarea. Zabua: furruntxela. Errena (arantza). Trepela: sustantziarik gabea. Bearria: belarria. Behazuna. Baresarea. Basura: ur zikina, abiada handian dabilen ura. Artxaikoa: artzain txikia. Aintzira: Basoetako lohi baltsak. Udarea. Zotala. Zohia. Arrasta. Ekea. Egun (100). Ñegurtu. Axola. Kazoratu. Eskeindu. Gandurra. Oilo loka. Arraultzetan egon. Arroltzekaskala. Gorringoa eta zuringoa. Korralea, estrabila. Oiloei deitzeko: puuuurra, puuuurra. Uux: oiloak lekutzeko. Ora: artzain zakurra. Ax, axale: zakurra xaxatzeko. | |
N-030 | A01 | Aurkezpena. Bordan bizi izan da beti. Borda hitza erabili dute beti mendiko etxebizitza adierazteko. Baserri gipuzkoarren hitza da. | |
N-030 | A07 | Urteko hilabeteak: ekainaren eta uztailaren izenez ez da gogoratzen. | |
N-030 | A09 | Emakume bat sartzen da solasaldian. Hilabeteen izenak euskaraz: ilbeltza, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, eriaroa, uztua, abuztua, buruila, urria, azaroa eta abendua. |