Orreaga Ibarra
I-056
- Izenburua:
- Grabazio data:
- Jabea: Euskarabidea-mediateka
- Berriemailea: Meltxor Bizkarrondo (Etulain). Muñoa (Olague). Pedro Salzeakoa (Olague).
- Ikertzailea: Orreaga Ibarra
- Gai nagusia:
- Gaiak: Amerika, animaliak: sugea, denetarik, eguna: asteko egunak, elikadura: esnea, errepidea, euskara, Frantzia, Gerra, gerra: soldadua, gramatika: aditzak, gramatika: ahalera, gramatika: deklinabidea, gramatika: fonetika, gramatika: lexikoa, gramatika: nominalizazioa, gramatika: zenbakiak, herria, istripua, kontakizuna, nekazaritza: belarrak, ogibideak: aizkolaria, ogibideak: artzaina
- Bistaratzeko baimena: Librea
- Argitaratzeko baimena: Mugatua
- Soinu kalitatea: Ona
Herria | Euskalkiak | Mapak |
Zatia | Iraupena | Gaiak | Sumario |
A01 | 00:00:00 00:02:40 |
gramatika: fonetika, gramatika: lexikoa | (00:25") Besteak etorri dira, sugea, sugandila, esnea. (01:40") Jeitzi, bost, hainbeste denbora daukat, hazienda, behiak ekartzera joan naiz. |
A02 | 00:02:40 00:03:20 |
elikadura: esnea | Ardiak ere badituzte eta esnea saltzen dute. |
A03 | 00:03:20 00:09:50 |
gramatika: aditzak, gramatika: ahalera, gramatika: deklinabidea, gramatika: nominalizazioa | Hau semearentzat da, denbora gutxi dut, denbora aunitz dut, euri tantaren bat erori da, oihanetik nator, antzina, gibelera, etxe hauetan bero handia egiten du, etxe hauetara noa, gizon hauek onak dira, gizon hauek egurra egin dute, zuek ardo aunitz edan duzue, bihar euria eginen duela uste dut, auto berri bat erosi behar dugula uste dut, apaizak meza oso goiz eman duela uste dut, heldua naizenean kezkarik gabe biziko naiz, oihanera joaten naizenean oso ongi pasatzen dut, nire anaia ikustera noa ospitalera, apaizari egia esango diot, hau oso ongi egingo dut, ardoa botilatik edanen dut, guk hau egin dezakegu, asko jan dezakezu janari asko dago eta, utz iezaiozu nahi duena egiten, ez iezaiozu hori egiten utzi, nahi zuena jaten utzi diot, eman iezaiozu behiari edatez, nahi nuen guztia jaten eman didate. |
A04 | 00:09:50 00:11:46 |
euskara | Ultzaman hitz egiten diren hizkerek antza dute baina Basaburukoa desberdina da. Eugi aldean gazteek jadanik ez dute euskaraz hitz egiten. Gazte zirenean Ultzama aldera joaten ziren gehiago, aita hangoa baitzen. |
A05 | 00:11:46 00:17:50 |
gramatika: fonetika, gramatika: lexikoa | Festa, pagoa, guraizak, bizkarra, haserretu, gurutzea, atera, liburua, animaliak. Sugea, lehendabizikoa, aurkitu, txekorrak, hau,hori, hura, deus ere. Belarra ekartzen dut, ebaki, ikusi, eman, eraman, okakatu, ortzadarra, euria, euskara, ultzitzen ari dira, ultzia. |
A06 | 00:17:50 00:19:50 |
euskara | Bi arreba ditu baina kanpoan daude biak eta euskara galdu dute. Euskararik zailena Basaburukoa da, ingurukoen artean desberdinena. |
A07 | 00:19:50 00:28:30 |
Gerra | Gerra garaian bere kamioia anbulantziatzat hartu zuten. Iruñera ospital militarrera eraman zituen zaurituak. Zenbait jenderi buruz. Nola errekisatu zioten kamioia: telefonoz deitu zuten Iruñean kamioiarekin agertzeko eta herriko beste kamiolariei abisatzeko esanez. Orduan jende gutxik zuen gidatzeko baimena. Lehenengo Behobian, gero Jacan soldadu, Guadalajaran, Madrilen, Leridan, Balaguerren, Bartzelonan, eta azkenik Madrilen egon zen. Permisoak ematen zizkieten etxera joateko. Huesca eta Teruel pare bat aldiz galdu ziren. Etxean emakumeek egiten zituzten lanak, frontekoentzat jertseak egiteaz gain. Olagueko zazpi bat hil ziren. |
A09 | 00:29:20 00:29:35 |
euskara | Frantzian bezala esaten dituzte gauza batzuk. |
A11 | 00:30:35 00:33:45 |
Amerika, ogibideak: artzaina | Ameriketan egon zen artzain zazpi urtez. Jabea amerikarra zen baina andrea bizkaitarra. Oso jende ona zen. Maiordomoa iparraldekoa zen. Beste bi behirekin ibiltzen ziren zaldien gainean. |
A12 | 00:33:45 00:34:45 |
Frantzia, ogibideak: aizkolaria | Ameriketan egon baino lehen Frantzian egon zen sei hilabetez oihanetan. Nagusia Oronozkoa zen. Haren bizimodua eta haziendak. |
A13 | 00:34:45 00:37:35 |
euskara | Inguruko euskara berdinak eta desberdinak. Orain hogeita bost bat bizi dira herrian eta zenbaitek badakite euskaraz. Ulertu denek egiten dute. Beraiek hanka sartzearen beldur dira euskara hitz egiterakoan. |
A14 | 00:37:35 00:38:33 |
denetarik | Katarro txar bat hartu du. Bere izena Meltxor Bizkarrondo da Lopitxenea etxekoa. |
A15 | 00:38:33 00:42:15 |
nekazaritza: belarrak | Belarretako lana nola egiten duten. Behiak eta idi bat dituzte. Nola esaten duen "euria ari du". Lurra oso lehorra dago eta euriaren beharra dago. Belarren inguruan aritzen dira. Aurten aurreko urtean baino fardel gutxiago egin dituzte. |
A16 | 00:42:15 00:43:47 |
euskara | Orreaga lehenago Olaguen egon da eta norekin egon den esaten die. Badaude euskaldunak Olaguen baina euskara asko galdu da. |
A17 | 00:43:47 00:46:40 |
herria | Herrian bi haur daude eta Atarrabiara eramaten dituzte. Ez dago orain eskolarik herrian, eskola zena orain elkartea da. Astean zehar jende gutxi dago baina asteburuetan jende asko joaten da herrira. |
A18 | 00:46:40 00:47:40 |
gramatika: zenbakiak | Zenbakiak esaten hasten da. |
B01 | 00:00:00 00:01:15 |
gramatika: fonetika, gramatika: lexikoa | Lizarrak, haritzak, pagoak, festak, guraizak, sugeak. |
B02 | 00:01:15 00:03:23 |
animaliak: sugea | Suge asko eta handiak daude eta hil egiten dituzte. Ameriketan Kriskitin-sugeei izugarrizko beldurra zien. Zaldiek ere beldurra zieten; ardiek, berriz, ez. |
B03 | 00:03:23 00:07:20 |
Amerika, ogibideak: artzaina | Ez litzateke berriz Ameriketara joango. Dirua irabaztera joaten ziren baina ordaintzen zietena merezita zuten. Hango jendeak ez du ardirik zaindu nahi, behi edo zaldi taldeak nahiago dituzte. Bost egunetan behin ikusten zuten kanperoa eta hori zen ikusten zuten pertsona bakarra, erabat bakarrik egoten ziren. Neguan hotz handia eta udan bero handia egiten zuen. Ekaitzak izugarriak ziren. |
B04 | 00:07:20 00:10:20 |
herria | Etulainen hamabost bat etxe berri egiten ari dira. Etxe bat egiten ari den familia bati buruz. Jende asko egoten da herrian. Jaiak irailean dira. |
B05 | 00:10:20 00:11:10 |
eguna: asteko egunak | Asteko egunak. |
B06 | 00:11:10 00:15:15 |
herria | Juanito Zandiori buruz hitz egiten dute. Bere adina eta etxeko lanak. Herriko neskak. Herriko gazteak eta zaharrak. |
B07 | 00:15:15 00:19:25 |
istripua, kontakizuna | Zuraren makinarekin izan zuen istripua. Ospitalera eraman eta han egon zen hilabete batez hitz egin gabe, konortea galdurik. |
B08 | 00:19:20 00:22:25 |
denetarik, errepidea | Orain istripuz jende asko hiltzen da. Auto istripuak. Olagueko errepidea. Zenbait errepideri buruz. |
B09 | 00:22:25 00:23:10 |
gerra: soldadua, kontakizuna | Barrakoiak non zeuden eta nortzuk egoten ziren. Borrokak izaten zituzten eta horregatik ziegara eramaten zituzten. |
Pista | Artxiboa entzun | Iraupena |
I-056-A | 47:48 | |
I-056-B | 23:13 |