Fitxategiak

Fitxategiak

Orreaga Ibarra

I-014

  • Izenburua:
  • Grabazio data: 1990-1-24
  • Jabea: Euskarabidea-mediateka
  • Berriemailea: Ceferina Abarzuza
  • Ikertzailea: Orreaga Ibarra
  • Gai nagusia: A: hizketa librea (txondor egitea, euskara, eritasuna).B: galdeketa (lexikoa, fonetika, aditza)
  • Bistaratzeko baimena: Librea
  • Argitaratzeko baimena: Mugatua
  • Soinu kalitatea: Ona
Herria Euskalkiak Mapak
Zatia Iraupena Gaiak Sumario
A01 00:00:00
00:03:27		 ogibideak: ikazkina Berak ere egiten zuen ikatza, Orokietako mendietan. Gerra garaian aitarentzat lanean ari zen jendea Gerrara joan zen eta bakarrik gelditu zenez, berak bederatzi eta anaiak zazpi urte zituela, han egon ziren hiru bat hilabetez, etxera joan gabe. Betagarria eta txondorra zer den. Orokietako jendea ezagutzen zuten baina ez ziren herrira joaten.
A02 00:03:27
00:04:25		 jaiak Gerra garaian ez zen festarik egiten, gero hasi ziren berriz ere. Mendian zeudela ez ziren mezetara ere joaten.
A03 00:04:25
00:07:55		 euskara Oskozko euskara berea baino hobea da. Ez dute hainbeste erdal hitzik erabiltzen. Muskizkoak beraien euskararekin antza du. Beratsain, Eritze, Eguaras, Auzan... beraiek bezala egiten dute euskara. Gerendiainen euskara gutxi egiten da. Eltson ere ez dute etxe guztietan euskaraz egiten. Beruetekoek hitzak jaten dituzte. Jauntsarasko euskara eta Arrarasko euskarak oso politak dira.
A04 00:07:55
00:11:33		 eskola, gaixotasuna, ogibideak: neskame Bere ama Arraraskoa zen, Mara etxekoa. Familiako zenbait. Hamabi urte izan arte bizi izan zen Beuntzan, orduan Iruñera joan zen zerbitzatzera. Iruñean zegoela, igandeetan monja batzuengana joaten ziren ikastera; hori izan zen bere eskola guztia. Iruñean zerbitzuan zegoela hankako arazoekin hasi zen, lurra zepiluz garbitzearen ondorio. Ospitalean igeltsatuta denbora luzez egon zen. Sendatu zenean, herrira joan zen. Gero Almandozen egon zen zerbitzatzen.
A05 00:11:33
00:14:00		 euskara Almandozko euskarari buruz: oso itxia. Olagueko euskara politagoa da. Berak bere alabei jaio zirenean euskaraz egiten zien baina senarrak ez zekien eta azkenean gaztelaniara pasatu zen. Alaba zaharrenak zortzi urte zituela hil zitzaion senarra, baina orduan ez zuen gogorik izan euskara irakasten hasteko.
A06 00:14:00
00:16:37		 denetarik Bere seme-alabak. Alabetako bat musika irakaslea da.
A07 00:16:37
00:24:05		 liburu-denda Beraiek Iruñeko lehenengo liburu denda izan zuten, "Abarzuza". Gero semeak liburu zaharrak kendu eta materiala jarri zuen. "Bajada carnicerias" kalea denda zaharrez beteta zegoen. Kale horretan hasi zen bere senarra bere anaiarekin liburu zaharrak saltzen. Udaletxea berritzen hasi zirenean handik joan egin ziren. Anaia "Bibliofilo"-ra joan zen. Haren semeak dira "Xalbador" dendakoak, "Abarzuza" dendakoen lehengusuak. Berari liburu zaharrak gustatzen zaizkio, baina denak kendu zituzten, "Iratxe" liburu dendari eman zizkioten. Denentzat ez zegoen lanik, eta Martzelak utzi egin behar izan zuen.
A08 00:24:05
00:20:50		 denetarik Zenbait pertsonari buruz.
A09 00:25:50
00:31:30		 medikuntza Eritasunak sendatzeko ohiko medikuntza edo naturista. Bronkitisa kentzeko: gauez esne beroa txerri manteka garbiarekin. Hankako mina kentzeko: parazina desegin eta hankan zabaldu; zenbat eta geruza gehiago eman orduan eta gehiago erretzen du. Gero zatar-paperez ongi estali eta hoztu arte utzi. Irratian badago mediku naturista baten saioa.
B01 00:00:00
00:01:57		 medikuntza (I-14;A09 zatiaren jarraipena) Irratiko medikuari deituko dio galdetzeko.
B02 00:01:57
00:20:30		 gramatika: deklinabidea, gramatika: fonetika, gramatika: lexikoa Txistorra, tripotak: handia, txikia, zuria, beltza. Ogia, ostirala, goroldioa, pagoa, gurpila, kurtxila, guraizeak, pikorra, gonbidatu, kabia, korapiloa, xaboia, ehun, nehurtu, txertogia, bidali, bi gizon, tximinia, kostatu zait, gorrotoa, txostapurrak edo arbak, kamaña, garia, ogia, sustopila, kuttuna, etxe bat, haize bat, fedea, hau luzea da, gosea, etxeak, semea, seme bat daukat, semeak, gose azkar (aunitz), urte bat, aste bat, beste bat, hau nirea da, hau zurea da, hau berea da, ogi bat, argi bat, gorosti bat, bazkari bat, belarri bat, herri bat, ate bat, belarria handia da, herria polita da, atea handia da, janaria ona da, argi asko dago, eman erdia, ogiak, argiak, janariak, belarriak, herriak, herrira noa, bota iezaiozu gatza ogiari, euria, euriak onak dira, pago bat, soro bat, beso bat, besoa, besoak handiak dira, pagoak handiak dira, soroak handiak dira, leihoa, astoa, esku bat, buru bat, porru bat, putzu bat, negua gogorra da, larrua iluna da, larruak garestiak dira, porruak garestiak dira, buruak politak dira, putzura noa.
B03 00:20:30
00:23:00		 etxeak, herria, putzuak, ura Herrian etxe gehienetan putzu bat zegoen. Bere etxean ez zuten. Beuntzan hogeita bost etxe daude. Baina orain asko hutsik daude eta hondatzen ari dira.
B04 00:23:00
00:23:32		 gizon/emakumeak Emakumeek bai etxeko eta bai kanpoko lanak egin behar zituzten eta gizonek etxera ailegatu eta ez zuten ezer egiten.
B05 00:23:32
00:27:50		 gramatika: izenordain indartuak, gramatika: lexikoa Nik ez beste guztiak, irabazten duzunaren arabera gastatzen duzu, nik neuk egingo dut hori, zuk zeuk egingo duzu hori, berak egingo du hori, guk geuk egingo dugu hori, hodeiak, abereak, aziendak, at(sehaska, saguzaharra, ostadarra.
B06 00:27:50
00:29:20		 gramatika: tratamenduak Hiketa senide edo lagun artean egiten zuten. Gurasoei beroriketan edo zuketan egiten zieten. Aiton-amonari eta apaizari beti beroriketan.
B07 00:29:20
00:31:35		 gramatika: deklinabidea Erran, joan. Neskak egin du, neskek egin dute, ardiak jan du, ardiek jan dute, neskaren ilea, nesken ilea, ardiaren begiak, ardien begiak, ardien begiak handiak dira, mutilaren begiak berdeak dira, mutilen begiak berdeak dira, neskarekin noa, neskekin noa.
Pista Artxiboa entzun Iraupena
I-014-A 31:35
I-014-B 31:38