Satrustegi
SN-002a
- Izenburua:
- Grabazio data: 1979-08-18
- Jabea: Euskarabidea-mediateka
- Berriemailea: Juanita Inda "Makitenea".
- Ikertzailea: Jose Maria Satrustegi
- Gai nagusia: Jostetak. Eskola. Etxeko lanak. Urketa. Herri sendagintza. Bertsolariak. Sorginak. Ogia egitea.
- Gaiak: Abeltzantza: trantsumantzia, bertsolaritza, bizimodua, Bizimodua: argiztapena, elikadura, elikadura: gaztanbera, elikadura: ogia, esaera zaharrak, Jolasa: zabua, lixiba, medikuntza: erremedioak, oinetakoak: eskalapoiak, sorginak, Unaia, ura
- Bistaratzeko baimena: Librea
- Argitaratzeko baimena: Mugatua
- Soinu kalitatea: Normala
Herria | Euskalkiak | Mapak |
Zatia | Iraupena | Gaiak | Sumario |
A01 | 00:00:00 00:02:44 |
Jolasa: zabua | Jolasa. |
A01 | 00:00:00 00:02:44 |
Jolasa: zabua | (Lehenengo segundoak ez dira ongi entzuten oso baxu grabatuta daudelako, horregatik ez da ulertzen jolasaren deskribapena). Korroa, gorgoinak (zabua). |
A02 | 00:02:45 00:04:50 |
Abeltzantza: trantsumantzia | Azienden jana: artirina, garagarra, gaztainak. Behiak udan herriko larreetara ateratzen zituzten eta batzuk Auritzera eramaten zituzten menditik. Neguan belarra eta arbiak lastoarekin nahasiak ematen zizkieten. |
A03 | 00:04:51 00:05:44 |
ura | Eskolatik ateratakoan ez zuten jolasteko denborarik errekara ur bila joan behar baitzuten. Edateko ura iturri batetik hartzen zuten. |
A04 | 00:05:44 00:05:57 |
Unaia | Behien jabeek behizaina paratzen zuten Belaten, unaia esaten zioten. |
A05 | 00:05:58 00:06:40 |
bizimodua | Eskolatik etorritakoan errekara joaten ziren arropa garbitzera. Ez zuten jolasteko denborarik. Igandeetan ilundu baino lehen itzultzen ziren etxera. |
A06 | 00:06:41 00:07:28 |
lixiba | Xurrutea zer den: harri borobil bat arteka bat duen punta batekin. Arropa xurrutean garbitzen zuten. Arropa bexko izeneko galdara batean sartzen zuten. Etxe barruan ez zuten garbitzen, soilik eguraldi txarra egiten zuenean etxearen barruan xaboian jartzen zuten. |
A07 | 00:07:29 00:10:18 |
elikadura: gaztanbera | Gazta egiten zuten, eta gazura egosiarekin zenbera egiten zuten. Gaztanbera ere egiten zuten: Esnea egosteko gori-gorian dauden harriak botatzen ziren kaikura, eta gero esnea botatzen zen harrien gainetik; esnea hozten hasten zenean gatzagia botatzen zen. Horrela egosten zen eguneroko esnea etxe gehienetan. Kaskailurrina (kiskalurrina) harriak esneari ematen dion "grazia" da. |
A08 | 00:10:19 00:10:47 |
elikadura | Neguan supazterrean gaztainak erretzen zituzten, eta katilu bat esne hartuta ohera joaten ziren. |
A09 | 00:10:48 00:14:04 |
Bizimodua: argiztapena | Petrolioko lanparak erabiltzen zituzten argindarra ezarri baino lehen. Hiztunaren amatxiren denboretan erretxina erabiltzen zuten argia egiteko erregai gisa. Urketarako ferretak. |
A10 | 00:14:05 00:15:20 |
lixiba | Arropa asko garbitzeagatik eskuak larrutzen ziren. Lixiba egiteko errautsa erabiltzen zuten. Etxe guztietan horrela egiten zuten lixiba. |
A11 | 00:15:21 00:17:36 |
esaera zaharrak | Castañas comer, pitarra beber, tirriki-tarraka no te detener. Gaztaina asko jaten zituzten lehen, eta txerriei ere ematen zizkieten. Orain ia ez dago gaztainarik gaztainondoak ihartu zirelako. Iratzea ere biltzen zen, hilabete bat ematen zuten iratzea biltzen. Orain ez da hainbeste erabiltzen. Jendea fabriketara joaten da lan egitera. |
A12 | 00:17:37 00:18:42 |
oinetakoak: eskalapoiak | Eskalapoiekin ibiltzen ziren, eta asoska-asoska eskolara joaten ziren. |
A13 | 00:18:43 00:22:57 |
medikuntza: erremedioak | Zazpi haur gorrinarekin izan zituen aldi berean, eta denak onik atera ziren. Ospelak sendatzeko bertzoina goritu eta zangoetatik pasatu. Orain ez dago ospelik jendeak jantzi eta zapata hobeak dituelako. Lehen neguan eskalapoiekin galtzerdirik gabe ibiltzen ziren. Kamamilarekin begietako makarra garbitzen da. Zizareak kentzeko baratxuri zurituz egindako lepokoa jarri lepoan eta ohera joan. Lehen hori sinesten zen. Orain ez da horrela egiten, orain medikuak ematen ditu sendabideak. |
A14 | 00:22:58 00:25:02 |
bertsolaritza | Hiztunaren amaren anaia bertsolaria zen. Aita Antonio Zabalak horren berri eskatu zion eta bertsoen airea kantarazi, gero Auspoa bildumako liburu batean argitaratu zituen. |
A15 | 00:25:03 00:26:27 |
sorginak | Amari aditu dio sorginak bazirela. Arizkungo etxe batean tximiniatik sartzen ziren gauero. Etxekoandrea gelditzen omen zen supazterrean haien esperoan, eta zartagin bat xingar prestatzen omen zien eta jaten zuten; gero denak ase tximiniatik goiti joaten ziren. Etxean aspertu omen ziren xingarra ematen, eta andreak pena ematen zion senarrari. Gau batean senarra gelditu zen supazterrean andrearen jantziarekin eta xingarra prestatu zuen. Sorginak tximiniatik sartzen hasi zirenean zartagina ipurdira bota zien eta ez ziren berriz agertu. Gero bideetara zaldi gainean azaltzen omen ziren. |
A16 | 00:26:28 00:29:52 |
elikadura: ogia | Ogia nola egiten zuten etxean. |
Pista | Artxiboa entzun | Iraupena |
SN-002a-A | 29:52 |