Orri honetan euskalkien kokapena eta horiei dagozkien herriak aurkituko dituzu, bi sailkapen desberdinen arabera: Louis Loucien Bonaparteren sailkapen tradizionala eta Koldo Zuazoren egungo sailkapena. Horietako bakoitzean klik eginez gero, euskalkiaren deskribapena aurkituko duzu, eta horri dagozkion herriak.
Nafar-lapurtarra
Kokapena
Hiru azpieuskalki nagusi antzematen dira: sartaldekoa, erdigunekoa eta sortaldekoa. Gainera trantsiziozko bi hizkera multzo: kostatarra (erdialdekoarekin lotua) eta Amiküzekoa (zubererarekin lotua).
Nafarroa Behere osoan eta Nafaroa Garaiko hiru herritan hitz egiten da euskalki hau: Zugarramurdi, Urdazubi eta Luzaiden.
Ezaugarri nagusiak
1/ Zuketa eta xuketa tratamenduak oso zabalduak daude euskalki honetan. Zukan, nik dizut ‘nik dut’, eta xukan nik dixut ‘nik dut’.
2/ Ez da ezagutzen i bokalak eragiten duen bustidura: edozoini, gainetik, etxezaina, etxeraino... Are gehiago, erdaraz ñ eta ll duten hitz batzuk in eta il bilakatu dira: botoila ’botila’, mainatu ‘bañatu’...
Adib.: profitatu ute anitz mendi hori
orai guk hestian min iten du
makur ukaiten ziena Luzaideko kabaladunek
ta gaineat errain dizut gauza at
bana horren gainian denak elgar hartiak gira
pazientziaikilan
3/ Gainerako euskalkietako hasierako tx- ordez, x- izaten da: xapela, ximista, xixtu, xoko...
4/ Erdarazko –on amaierari –oin dagokio nafar-lapurteran: arrazoin, meloin, kartoin...
Adib: eztut uste arrazoin haundik bauten hola hola agertzeko
5 Erdarazko –age amaierari –aia dagokio nafar-lapurteran: lengoaia, salbaia ‘basatia’, bisaia ‘aurpegia’...
6/ Gainerako euskalkietako inor eta gisakoen ordez nehor, nehori, nehun erabiltzen dira.
Adib.: guk eztuu nehori esplikazione eman behar
7/ Hiztegian aipatzekoak dira: fitsik ‘deus’, guri ‘bigun‘, ortzantz ‘trumoia’...
Nafar-lapurtarra
Kokapena
Hiru azpieuskalki nagusi antzematen dira: sartaldekoa, erdigunekoa eta sortaldekoa. Gainera trantsiziozko bi hizkera multzo: kostatarra (erdialdekoarekin lotua) eta Amiküzekoa (zubererarekin lotua).
Nafarroa Behere osoan eta Nafaroa Garaiko hiru herritan hitz egiten da euskalki hau: Zugarramurdi, Urdazubi eta Luzaiden.
Ezaugarri nagusiak
1/ Zuketa eta xuketa tratamenduak oso zabalduak daude euskalki honetan. Zukan, nik dizut ‘nik dut’, eta xukan nik dixut ‘nik dut’.
2/ Ez da ezagutzen i bokalak eragiten duen bustidura: edozoini, gainetik, etxezaina, etxeraino... Are gehiago, erdaraz ñ eta ll duten hitz batzuk in eta il bilakatu dira: botoila ’botila’, mainatu ‘bañatu’...
Adib.: profitatu ute anitz mendi hori
orai guk hestian min iten du
makur ukaiten ziena Luzaideko kabaladunek
ta gaineat errain dizut gauza at
bana horren gainian denak elgar hartiak gira
pazientziaikilan
3/ Gainerako euskalkietako hasierako tx- ordez, x- izaten da: xapela, ximista, xixtu, xoko...
4/ Erdarazko –on amaierari –oin dagokio nafar-lapurteran: arrazoin, meloin, kartoin...
Adib: eztut uste arrazoin haundik bauten hola hola agertzeko
5 Erdarazko –age amaierari –aia dagokio nafar-lapurteran: lengoaia, salbaia ‘basatia’, bisaia ‘aurpegia’...
6/ Gainerako euskalkietako inor eta gisakoen ordez nehor, nehori, nehun erabiltzen dira.
Adib.: guk eztuu nehori esplikazione eman behar
7/ Hiztegian aipatzekoak dira: fitsik ‘deus’, guri ‘bigun‘, ortzantz ‘trumoia’...
